Het lectoraat Meertaligheid & Geletterdheid heeft als hoofddoel om de taalontwikkeling van leerlingen en studenten te optimaliseren als resultaat van interventies gericht op ontwikkeling, ontplooiing en tegengaan van laaggeletterdheid. Daartoe hebben wij op dit moment drie verschillende onderzoekslijnen uitgezet.
Binnen ons lectoraat doen we praktijkgericht onderzoek en baseren ons op Educational Design Research (Van den Akker e.a., 2006). Interventies leiden tot blijvende veranderingen in de klas, duurzame professionalisering van leerkrachten, inbedding in het onderwijsprogramma van de Pabo en tweedegraads lerarenopleidingen, ontwikkeling van leermiddelen/didactische hulpmiddelen, etc.
Met het oog op de realisatie van deze ambities, zijn er in de kenniskring een aantal hoofd- en subonderzoekslijnen (Afbeelding 1) geïdentificeerd, die de kern van het lectoraat vormen:
De eerste onderzoekslijn ontwikkelt, implementeert en evalueert innovatieve aanpakken voor meertalig onderwijs in het PO en VO voor: a) minder taalscheiding tussen de voertalen in het onderwijs (Nederlands, Fries en Engels), b) waardering van migrantentalen en c) meer gebruik van Engels en Fries naast het Nederlands (Duarte 2018; Duarte & Günther-van der Meij 2018a).
1a. Taalonderwijs in de Friese context – richt zich op het bereiken van de doelstellingen die in de Bestuursafspraak Friese Taal en Cultuur (BFTC) 2019-2023 zijn vastgelegd, met als doel de verbetering van het taalonderwijs in Fryslân (Varkevisser & Walsweer 2018).
1b. Buur- en streektaalonderwijs – is een specifiek onderdeel van meertalig onderwijs en beschouwt meertaligheid in de grensregio’s als een bijzondere uitdaging voor het taalonderwijs. Bouwt voort op de principes van grensoverschrijdende samenwerking en van vroeg vreemde taalonderwijs Duitstalig/moedertaalonderwijs in het Nedersaksisch (Duarte & Günther-van der Meij 2018a).
Deze onderzoekslijn richt zich op de optimale condities voor (a) meertalige dialogische klassikale interactie en op (b) het samen denken, praten, lezen en schrijven door leerlingen in kleine groepjes voor hun kennisontwikkeling en voor de ontwikkeling van hun mondelinge vaardigheden en schrijfvaardigheid, het argumenteren, het lezen, etc. We onderzoeken de meertalige interactie, kennisconstructie en tekstconstructie tijdens (bij voorkeur) vormen van onderzoekend leren (Walsweer 2015, 2019; Alexander 2017; Wegerif 2013; Wells 1999; Herder & Pulles 2015).
Onze laatste onderzoekslijn richt zich op de analyse van de factoren die bijdragen aan laaggeletterdheid bij een- en meertalige gezinnen, bij gezinnen met een lagere sociaaleconomische status en op de ontwikkeling van succesvolle interventies om laaggeletterdheid te voorkomen en terug te dringen in onderwijs en maatschappij.